Circular Economy Blogs
2 min.
De afgelopen jaren is de grote problematiek van vervuiling door kunststoffen (“plastics” in het Engels) veelvuldig langsgekomen in het nieuws, in documentaires en op social media. De microplastics vormen een specifiek probleem binnen het veel bredere concept van plasticvervuiling, waarvoor de aandacht de laatste jaren is toegenomen. Er bestaat namelijk een groeiende zorg over het negatieve effect dat deze microscopisch kleine stukjes plastic kunnen hebben op het milieu en de menselijke gezondheid.
Twee soorten microplastics
Microplastics zijn alomtegenwoordig in heel veel verschillende soorten omgevingen. Denk daarbij aan omgevingen als oceanen, rivieren, meren, de bodem en zelfs de lucht. Ze zijn ook al aangetroffen in een groot aantal levende organismen, waaronder vissen, zeezoogdieren en schaaldieren. Dit doet de zorgen over de aanwezigheid van microplastics in de voedselketen en de mogelijke gevolgen voor de menselijke gezondheid alleen maar toenemen. Hierdoor worden er ook steeds meer onderzoeken uitgevoerd naar de prevalentie, de bronnen en de effecten van microplastics.
Er bestaan twee soorten microplastics, namelijk primaire en secundaire microplastics. Primaire microplastics als bijvoorbeeld industriële pellets en microbeads die worden gebruikt in producten voor persoonlijke verzorging worden met opzet geproduceerd. Daartegenover staan de secundaire microplastics die het resultaat zijn van de afbraak van grotere plastics items als gevolg van verwering en andere invloeden vanuit de directe omgeving.
Vrijwilligers in actie tegen plasticvervuiling
Wanneer kunststoffen terechtkomen in het mariene milieu gaan deze zich op stranden of op bepaalde plekken in de oceaan ophopen. Op eilanden doet dit fenomeen zich met name voor aan de loefzijde (de bovenwindse zijde of “windward side” in het Engels), wat ervoor heeft gezorgd dat sommige stranden op Curaçao, bijvoorbeeld, bekend zijn komen te staan als plastic wasbakken (“plastic sinks”). Op die plekken spoelt allerlei puin aan, wat leidt tot enorme ophopingen van plastic en ander vuilnis.
Regelmatig organiseren groepen vrijwilligers schoonmaakacties oftewel “beach cleanups” op zulke stranden aan de bovenwindse zijde van het eiland. Bij dergelijke beach cleanups richten de mensen zich over het algemeen op het verwijderen van de grote stukken afval die in het water drijven, zoals plastic flessen, vistuig en strandspeelgoed, en die beter zichtbaar en gemakkelijker te herkennen zijn dan kleine items. Daar komt nog bij dat het verwijderen van kleine stukjes als microplastics ook veel lastiger en veel tijdrovender is, vergeleken met grote voorwerpen, zeker op stranden waar veel afval ligt opgehoopt. Het kan een uitdaging zijn om alle aanwezige kleine deeltjes te verwijderen, en logischerwijs, hoe kleiner de deeltjes, hoe moeilijker de cleanup.
Gevaar voor de gezondheid van mens en dier
Als je deze stranden van dichtbij bestudeert, zal je zien dat er duizenden kleine stukjes plastic liggen, zowel op als onder het zand, in alle kleuren van de regenboog. De samenstelling van de stranden lijkt sterk te worden beïnvloed door deze kleine plastic deeltjes, en het is bekend dat hoe kleiner deze deeltjes worden, hoe biologisch beschikbaarder ze worden. Met biologische beschikbaarheid wordt verwezen naar hoeveel van een bepaalde stof, in dit geval microplastics, de bloedcirculatie van levende organismen bereikt. Zo kan het gebeuren dat dieren denken dat de plastic deeltjes voedsel zijn, bijvoorbeeld.
Wetenschappelijke studies schatten dat er waarschijnlijk biljoenen microscopisch kleine plastic deeltjes aanwezig zijn in onze oceanen. De verwijdering van microplastics op zo’n gigantische schaal is momenteel onmogelijk. De hoeveelheid plasticvervuiling zal naar schatting alleen maar toenemen en gezien het feit dat de effecten daarvan nog niet volledig duidelijk zijn, is het van groot belang dat er actie wordt ondernomen om de stroom van plastic die in het milieu terechtkomt een halt toe te roepen. Daarnaast is het ook belangrijk dat er pogingen worden ondernomen om reeds aanwezig groter plastic afval uit het milieu te verwijderen, vóórdat dit wordt afgebroken in microplastics met een vrijwel onmogelijke verwijdering tot gevolg.
Geschreven door onze eigen Future Guide, Sabine Berendse.
Sabine is de oprichter van Green Phenix, voor een circulaire economie in de Nederlandse Cariben.
Green Phenix zet zich in voor het creëren van een circulaire en inclusieve economie in het Caribisch gebied. Eén project, " To reduce Curaçao’s plastic pollution in the marine environment by promoting innovative and creative recycling, public awareness, and education" wordt ondersteund door RESEMBID. RESEMBID wordt gefinancierd door de Europese Unie en gerund door Expertise France - het agentschap voor ontwikkelingssamenwerking van de Franse regering. Het ondersteunt inspanningen voor duurzame menselijke ontwikkeling in 12 Caribische landen en gebieden overzee (LGO).
Ga voor meer informatie over het programma naar www.resembid.org.
